موالي جي زال
ميوارام پرمار
موالي ٿيڻ ڪو عيب يا ڏوھ ناهي زندگي جو هر مزو چکڻ کپي, جيڪو دل چاهي دل جي مڃڻ کپي ۽ دل کي خُوش رکڻ کپي, دنيا جو هڪ وڏو تعداد شراب نوشي سميت نشو هر قسم جو واپرائي ٿو, لکين موالي نشي ۾ مرن به ٿا ته موالي لکين بيگناهن کي مفت ۾ مارين به ٿا هٿ سان يا گاڏي حادثي يا ڪنهن ٻي طريقي سان تڏھن به نشي ۽ موالين جي تعداد ۾ ذري برابر به فرق ناهي آيو ۽ جيئن تيئن ڌم لڳي پئي آھي.
ڏينهن رات هن مُشڪل, مهنگائي ۽ مصروف ترين زندگي جي جفاڪش يا ان واندڪائي ۾ مهنگائي, مسئلن ۽ زندگي جي پيڙائن کي منهن ڏيڻ بابت منصوبه ڪندي مُڙس پريشان ٿو ٿيو وڃي ته شراب/ٻيو ڪو نشو بقول موالي هلڪو سُرور ۽ فريش/تازو يا ذھني بار هلڪو ٿو ڪري, ڪي ڪاروباري ماڻھون/مزدور روز هلڪو ڊوز لڳائن ٿا ته ڪي عادت جا مجبور ڌنڌو ئي پيئڻ جو ڪن ٿا, موالين جا به عجيب اصُول هوندا مير, پير يا درگاھ وڃي ڪڏهن جذبات ۾ شراب ڇڏڻ جو دعوي/قسم کڻن ٻئي ڏينهن چرش ۾ لڳا پيا آھن چون ته ڇڏيو شراب آھ هاڻ انهن کي ڇا ڪجي, دنيا جي ڪنڊ ڪُڙڇ جي ڇڏي اسان سنڌ صوبي جي ڳالھ ڪنداسين ته غربت, مهنگائي ۽ بيروزگاري مٿان موالين جي ويم تي لت ڀاري رکڻ سبب به خلق واھ جي وڌي آ سو سماجي بيمارين ۾ به گهڻو اضافو ٿيو آھ ته موالين ۾ به.
موالي ڪي هلڪي پئي عزت سان ماني کائي سمهي رهندا آھن ڪي ايترو پيئن جو ماني ئي حرام ۽ زال جي لاء اهي ٻنهي قسمن جا مُڙس واري ۾ جيڪر گارگند نٿا ڪن ته اهڙن موالين جون زالون ڪنڌ تي لت ڏي پئسا ڪڍيو پاڻ ٺٺ سان سمهيو رهن ته عدت پوري نه ٿيڻ ڪري موالي مُڙس سمهڻ سبب ياري دوستي به نڀايو ڇڏين, موالي جيڪر پياڪ وڌيڪ ۽ گاريل انهي کان وڌيڪ آھي ان جي زال ۽ ٻارن ٻچن سميت آڙي پاڙي جي ننڊ حرام اهڙي صورتحال ۾ موچڙو سٺو ساٿ ڏيس ڪي ويچارا اصول پرست ڌڪ ۾ سڌا ڪي بيگُندرا جيڪي گڏھ کان پيريان ڀلي پيا جٿا ٺاهي صبح شام پيا گاريون ڏيو يا ماريو ٻيو ٿيو خير ان موالي جي زال کي شابس ڏيڻ کپي جيڪو ان موالي کي سنڀاليو ۽ برداشت ڪريو پئي هلي, ڪي عورتون اهڙن موالين جي شور کان بچڻ ۽ جنسي تشدد کان بچڻ لاء گوريون ڏئي پاڻ آرام سان يار کي گهر گهُرائي مزا وٺندي يا ڪو عزتدار خانداني عورت هوندي جيڪو جهڙو مُڙس ڪنڌ ۾ لڳو فقط انهي سان نڀائي هلندي ۽ زندگي کي بردباري سان گُذاريندي, ٿُڪ بُجا, گاريون ماءُ ڀيڻ ۽ صبح شام طعنا لعنتون برداشت ڪندي پنهنجي والدين کي ڪجھ به نه چونديون اهڙيون عورتون تمام گهٽ ملنديون, اهڙيون عورتون اولاد کي مُڙس جي ڏمر کان بچائي سنڀالينديون مُڙس جو ڪم اولاد لاء سو پاڻ ڪنديون آھن.
عورتن جو هڪ وڏو نمبر اهڙو به آھي جيڪو موالي کي بلڪل به برداشت نه ڪري هوڏانهن مُڙس ٺري ي ٿيلهي کولي ٻي پاسي مائي رسو کنيو ٽنگي پئي آھ ۽ مُڙس سميت پورو خاندان فرار يا جيل ۾ ۽ ٿورو تعداد اهڙو به آھي جيڪو ياري دوستي مائٽاڻن کان هوندي اٿس ۽ شادي اهڙي مُڙس سان ڪرڻ جو خواهشمند هونديون آھن جيڪو وس ۾ هجي جيئن زال چوي تيئن ڪري موالي ته زال جي پهرين خواهش هوندو آ سو موالي کي يار کان ٺرو ڪڍرائي ياري پئي نڀائيندي ۽ لطف اندوز ٿيندي آ پر ڪافي مُڙس اهڙا به آھن جيڪي نشي ۾ اچي موالي ٿي معصوم ۽ عزتدار عورن کي جسم فروشي جهڙي گهٽيا ڪم ۾ ملوث ڪندا آھن ۽ ڪي عزتدار عورتون مائٽن کي شڪايت ڪنديون, ڀڄي مائٽن ۾ وينديون, ڪي سفا ٻئي پاسي وينديون ۽ ڪجھ عادت جون مجبور ۽ شوقين جي مُڙس سان هڪ ڪم ۾
ڪلهو ڪلهي ۾ ملائي وڏي شان سان ڪم ڪنديون آھن.
ڪي ته ڪنڌار مايون هونديون آھن جيڪي موالي مُڙسن کي جُوتا هڻي سمهارينديون آھن
ميوارام پرمار
موالي ٿيڻ ڪو عيب يا ڏوھ ناهي زندگي جو هر مزو چکڻ کپي, جيڪو دل چاهي دل جي مڃڻ کپي ۽ دل کي خُوش رکڻ کپي, دنيا جو هڪ وڏو تعداد شراب نوشي سميت نشو هر قسم جو واپرائي ٿو, لکين موالي نشي ۾ مرن به ٿا ته موالي لکين بيگناهن کي مفت ۾ مارين به ٿا هٿ سان يا گاڏي حادثي يا ڪنهن ٻي طريقي سان تڏھن به نشي ۽ موالين جي تعداد ۾ ذري برابر به فرق ناهي آيو ۽ جيئن تيئن ڌم لڳي پئي آھي.
ڏينهن رات هن مُشڪل, مهنگائي ۽ مصروف ترين زندگي جي جفاڪش يا ان واندڪائي ۾ مهنگائي, مسئلن ۽ زندگي جي پيڙائن کي منهن ڏيڻ بابت منصوبه ڪندي مُڙس پريشان ٿو ٿيو وڃي ته شراب/ٻيو ڪو نشو بقول موالي هلڪو سُرور ۽ فريش/تازو يا ذھني بار هلڪو ٿو ڪري, ڪي ڪاروباري ماڻھون/مزدور روز هلڪو ڊوز لڳائن ٿا ته ڪي عادت جا مجبور ڌنڌو ئي پيئڻ جو ڪن ٿا, موالين جا به عجيب اصُول هوندا مير, پير يا درگاھ وڃي ڪڏهن جذبات ۾ شراب ڇڏڻ جو دعوي/قسم کڻن ٻئي ڏينهن چرش ۾ لڳا پيا آھن چون ته ڇڏيو شراب آھ هاڻ انهن کي ڇا ڪجي, دنيا جي ڪنڊ ڪُڙڇ جي ڇڏي اسان سنڌ صوبي جي ڳالھ ڪنداسين ته غربت, مهنگائي ۽ بيروزگاري مٿان موالين جي ويم تي لت ڀاري رکڻ سبب به خلق واھ جي وڌي آ سو سماجي بيمارين ۾ به گهڻو اضافو ٿيو آھ ته موالين ۾ به.
موالي ڪي هلڪي پئي عزت سان ماني کائي سمهي رهندا آھن ڪي ايترو پيئن جو ماني ئي حرام ۽ زال جي لاء اهي ٻنهي قسمن جا مُڙس واري ۾ جيڪر گارگند نٿا ڪن ته اهڙن موالين جون زالون ڪنڌ تي لت ڏي پئسا ڪڍيو پاڻ ٺٺ سان سمهيو رهن ته عدت پوري نه ٿيڻ ڪري موالي مُڙس سمهڻ سبب ياري دوستي به نڀايو ڇڏين, موالي جيڪر پياڪ وڌيڪ ۽ گاريل انهي کان وڌيڪ آھي ان جي زال ۽ ٻارن ٻچن سميت آڙي پاڙي جي ننڊ حرام اهڙي صورتحال ۾ موچڙو سٺو ساٿ ڏيس ڪي ويچارا اصول پرست ڌڪ ۾ سڌا ڪي بيگُندرا جيڪي گڏھ کان پيريان ڀلي پيا جٿا ٺاهي صبح شام پيا گاريون ڏيو يا ماريو ٻيو ٿيو خير ان موالي جي زال کي شابس ڏيڻ کپي جيڪو ان موالي کي سنڀاليو ۽ برداشت ڪريو پئي هلي, ڪي عورتون اهڙن موالين جي شور کان بچڻ ۽ جنسي تشدد کان بچڻ لاء گوريون ڏئي پاڻ آرام سان يار کي گهر گهُرائي مزا وٺندي يا ڪو عزتدار خانداني عورت هوندي جيڪو جهڙو مُڙس ڪنڌ ۾ لڳو فقط انهي سان نڀائي هلندي ۽ زندگي کي بردباري سان گُذاريندي, ٿُڪ بُجا, گاريون ماءُ ڀيڻ ۽ صبح شام طعنا لعنتون برداشت ڪندي پنهنجي والدين کي ڪجھ به نه چونديون اهڙيون عورتون تمام گهٽ ملنديون, اهڙيون عورتون اولاد کي مُڙس جي ڏمر کان بچائي سنڀالينديون مُڙس جو ڪم اولاد لاء سو پاڻ ڪنديون آھن.
عورتن جو هڪ وڏو نمبر اهڙو به آھي جيڪو موالي کي بلڪل به برداشت نه ڪري هوڏانهن مُڙس ٺري ي ٿيلهي کولي ٻي پاسي مائي رسو کنيو ٽنگي پئي آھ ۽ مُڙس سميت پورو خاندان فرار يا جيل ۾ ۽ ٿورو تعداد اهڙو به آھي جيڪو ياري دوستي مائٽاڻن کان هوندي اٿس ۽ شادي اهڙي مُڙس سان ڪرڻ جو خواهشمند هونديون آھن جيڪو وس ۾ هجي جيئن زال چوي تيئن ڪري موالي ته زال جي پهرين خواهش هوندو آ سو موالي کي يار کان ٺرو ڪڍرائي ياري پئي نڀائيندي ۽ لطف اندوز ٿيندي آ پر ڪافي مُڙس اهڙا به آھن جيڪي نشي ۾ اچي موالي ٿي معصوم ۽ عزتدار عورن کي جسم فروشي جهڙي گهٽيا ڪم ۾ ملوث ڪندا آھن ۽ ڪي عزتدار عورتون مائٽن کي شڪايت ڪنديون, ڀڄي مائٽن ۾ وينديون, ڪي سفا ٻئي پاسي وينديون ۽ ڪجھ عادت جون مجبور ۽ شوقين جي مُڙس سان هڪ ڪم ۾
ڪلهو ڪلهي ۾ ملائي وڏي شان سان ڪم ڪنديون آھن.
ڪي ته ڪنڌار مايون هونديون آھن جيڪي موالي مُڙسن کي جُوتا هڻي سمهارينديون آھن
نشہ ہر برائی کی جڑ ہے اور ہمارے معاشرے کے لیے ناسور بھی
ReplyDelete